حکام قدیم، حکام جدید: سه تیاتر

ب‍ه‌ک‍وش‍ش‌ و وی‍رای‍ش‌: ح‍م‍ی‍د ام‍ج‍د

موید الممالک فکری ارشاد یکی از چهره های حیرت انگیز در تاریخ یکصد ساله ی اخیر ماست که گهگاه با آوردن نامش در کتاب های آموزشگاهی تاریخ ادبیات یا تئاتر، خودمان را ظاهرا از بار دینی که به او داریم خلاص کرده ایم، گاه خلاصه داستان های مغلوطی از آثارش دیده ایم و گاه با بخشیدن القابی چون یگانه نمایش نامه نویس سیاسی ایران راه بر خوانش عمیق افق های فکری موجود در آثارش بسته ایم. روزنامه نگاری حرفه ای، متجددی فرهیخته و سیاسی مردی از عصر جنجالی مشروطه در پی اندیشه تجدد در دو قالب فرهنگی تازه وارد: " روزنامه نگاری" و " تیاتر". سه نمایشنامه موید الممالک "سرگذشت یک روزنامه نگار" و "عشق در پیری" هر دو در سال ۱۲۹۲ و "حکام قدیم، حکام جدید" به سال ۱۲۹۴ نوشته شده است. این متون شاید جزو نخستین متون ادبیات مشروطه اند که حضور یکباره ی این همه واژه ی بیگانه از زبان های اروپایی در گویش جاری مردمان عصر خود را در تصویر مستند نویسنده از جامعه معاصر خویش ثبت کرده اند..